Over Fonds 21
Met open vizier hebben we in 2023 onverminderd invulling gegeven aan onze missie. Dat te midden van een steeds veranderend speelveld, met voortdurende ontwikkelingen op economisch, sociaal, politiek en technologisch gebied. Het vereist van een organisatie niet alleen een scherp oog voor de uitdagingen van deze tijd, maar ook het vermogen om snel te schakelen. We zijn daarom doorlopend in gesprek met partijen om te vernemen wat Fonds 21 kan betekenen voor het ontwikkelen of stimuleren van aanbod. Als financier, maar ook als partner om de kansen te benutten die de huidige tijd zichtbaar maakt.
In 2023 hebben we €12 miljoen besteed aan kunstprojecten én aan initiatieven die de maatschappelijke kansen van jongeren vergroten. Het initiële donatiebudget voor het afgelopen jaar was vastgesteld op €11,5 miljoen; in vervolg op een toename aan passende aanvragen is eenmalig €500.000 extra beschikbaar gesteld door Stichting Beheer SNS REAAL. In totaal ontvingen we ruim 600 aanvragen. Hiervan hebben we 367 projecten ondersteund: 250 binnen Kunst & Cultuur, 37 binnen Kunst & Educatie en met 80 een recordaantal aanvragen binnen Jongeren & Maatschappij.
We zijn er trots op dat we zoveel initiatieven hebben kunnen ondersteunen die van betekenis zijn voor de samenleving van nu. We danken dan ook al onze aanvragers en partners met wie wij het afgelopen jaar hebben samengewerkt. Jullie toewijding en inzet hebben het mogelijk gemaakt dat we ook in 2023 op kwalitatieve en innovatieve wijze invulling aan onze doelstelling hebben kunnen geven.
Henk Christophersen Els H. Swaab
directeur-bestuurder voorzitter Raad van Toezicht
Inleiding
Fonds 21 is een ondernemend en maatschappelijk betrokken fonds dat door het steunen van ideële projecten gericht op Kunst & Cultuur, Jongeren & Maatschappij en Kunst & Educatie een positieve bijdrage levert aan de samenleving van de 21e eeuw. We ondersteunen professionele, kwalitatief sterke projecten die een breed en/of nieuw publiek weten te bereiken. In 2023 hebben we ons beleid verder aangescherpt, waarbij de focus nog sterker is komen te liggen op jongeren als doelgroep. De naam Fonds 21 onderstreept ons profiel: focus op de actualiteit en de samenleving van de 21e eeuw.
Fonds 21 is een stichting gevestigd in Utrecht die haar financiering ontvangt van Stichting Beheer SNS REAAL (Stichting Beheer). Het profiel van Fonds 21 is gericht op Kunst & Cultuur, Kunst & Educatie en Jongeren & Maatschappij. Fonds 21 streeft naar een landelijke spreiding van te ondersteunen projecten. Naast financier van projecten zijn we een betrokken partner die ontwikkelingen stimuleert en lacunes signaleert en agendeert. Zo initiëren we stimuleringsregelingen waarmee we een impuls geven aan actuele thema’s met een evidente meerwaarde voor een of meer sectoren. Dit jaar deden we dat met de stimuleringsregeling Queer Up!, door ons opgezet omdat Fonds 21 zich inzet voor een samenleving waarin iedereen zichzelf kan zijn en waarin gelijkheid en begrip de norm zijn. Met Queer Up! willen we bijdragen aan de acceptatie en emancipatie van de LHBTQIA+- gemeenschap in Nederland. De regeling sloot op 18 december 2023. In totaal hebben we 127 plannen mogen ontvangen. Het grote aantal reacties getuigt van de grote behoefte aan deze regeling. De toekenningen worden begin 2024 bekend gemaakt.
Als financier en partner zoekt Fonds 21 actief naar samenwerkingen. Zo gelooft Fonds 21 sterk in de kracht van publiek-private samenwerking op actuele en urgente onderwerpen. Succesvolle voorbeelden hiervan zijn het Kickstart Cultuurfonds en het publiek-private Cultuurloket DigitALL, waar wij initiatiefnemer van zijn. Samenwerken doen we ook op het vlak van kennisdeling. Door kennis- en ervaringsoverdracht te faciliteren, helpen we de sectoren waarbinnen we actief zijn met het vinden van antwoorden op actuele vragen en dragen we bij aan het vergroten van het kennisniveau van het fonds zelf. Door organisaties aan elkaar te koppelen en de opbrengsten daarvan te ontsluiten, wil Fonds 21 een actieve bijdrage leveren aan het versnellen van innovatie in de sectoren waarbinnen we actief zijn.
Kunst & Cultuur, Kunst & Educatie en Jongeren & Maatschappij
Het beleid richt zich op drie pijlers: Kunst & Cultuur, Jongeren & Maatschappij en Kunst & Educatie. We ondersteunen projecten van professionele culturele instellingen en van organisaties die met hun initiatieven de zelfredzaamheid van jongeren stimuleren.
KUNST & CULTUUR
Het grootste deel van ons donatiebudget is gereserveerd voor initiatieven binnen de pijler Kunst & Cultuur. Kunst en cultuur zijn belangrijk voor onze samenleving; ze kunnen inspireren, verbinden en nieuwe inzichten geven. Kunst en cultuur zijn van en voor ons allemaal. Daarom vinden we dat ze voor iedereen in onze samenleving toegankelijk moeten zijn. Fonds 21 steunt projecten op een groot aantal gebieden, van videokunst tot opera en van ‘spoken word’ tot klassieke schilderkunst. Topkwaliteit, vernieuwing en het bereiken van een nieuw of ander publiek zijn daarbij belangrijk voor ons. Ook zijn we scherp op de kansen en uitdagingen van deze tijd. Zo is diversiteit in brede zin voor ons geen loze kreet, maar proberen we daar in ons beleid écht handen en voeten aan te geven. We voelen een verantwoordelijkheid om met onze projecten een zo breed mogelijk publiek te bereiken. Ook hebben we bij de beoordeling van projecten oog voor eerlijke betaling van de makers. We hanteren alle culturele codes.
Impactprogramma Mijn vader, Nour en ik – de stilte doorbreken
KUNST & EDUCATIE
Fonds 21 gelooft in de impact van kunst. Impact door kunst als middel, om méé te leren. Maar ook de impact van kunst op zich, waar weer veel óver te leren is. Het belang hiervan onderstrepen we met Kunst & Educatie, de pijler waarin we ruimte geven aan organisaties die opereren op het snijvlak Kunst & Cultuur en Jongeren & Maatschappij. Binnen Kunst & Educatie steunen we initiatieven die professionele kunst als basis hebben en daarnaast bijdragen aan het leren en reflecteren over kunst en/of bijdragen aan persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijke bewustwording. Dit zijn zowel kunsteducatieprojecten als projecten waarin een (maatschappelijk) onderwerp wordt geagendeerd aan de hand van professionele kunst. Voorbeelden hiervan zijn initiatieven waarin kinderen en volwassenen na het bezoeken van een tentoonstelling zelf kunst maken en projecten waarin jonge bewoners van asielzoekerscentra creatieve workshops volgen. Ook ondersteunen we trajecten waarin groepen jongeren (langdurig) inhoudelijk betrokken worden bij een kunstinstelling of theatergezelschap met verdiepende lesprogramma's.
Fonds 21 heeft speciale aandacht voor kunsteducatieprojecten die zich richten op mbo-studenten, een groep die veelal wordt vergeten en waarvoor nog weinig aanbod is. Fonds 21 wil professionele kunstinstellingen stimuleren om kwalitatief en toegankelijk aanbod te ontwikkelen voor jongeren die een mbo-opleiding volgen. Door projecten te steunen die zich richten op deze doelgroep dragen wij bij aan een aanzienlijke stijging van mbo-studenten in kunstinstellingen; niet alleen achter de schermen, maar ook als enthousiast en betrokken publiek.
JONGEREN & MAATSCHAPPIJ
De samenleving verandert voortdurend en wordt voor jongeren steeds complexer. De plek van je wieg kan sterk bepalen welke kansen je krijgt. Opgroeien brengt zo de nodige uitdagingen met zich mee. Fonds 21 wil dat alle jongeren hun toekomst optimaal kunnen vormgeven. Daarom ondersteunen we projecten voor jongeren tussen de 12 en 30 jaar die een zetje kunnen gebruiken. Wij vinden het belangrijk dat deze jongeren de kans krijgen hun grenzen te verleggen en nieuwe ervaringen, vaardigheden en kennis op te doen. Zo dragen we bij aan projecten die met jongeren aan de slag gaan met mediawijsheid of met het voorkomen van armoede en schulden. Ook steunen we maatjesprojecten, initiatieven die zich richten op arbeidsmarktoriëntatie en projecten die bijdragen aan het leesplezier van jongeren.
2023 in het kort
In 2023 heeft Fonds 21 in totaal €11.998.652 toegekend aan 367 projecten. Er werden 604 aanvragen ingediend, waarvan er 8 direct werden afgewezen omdat zij niet voldeden aan de algemene voorwaarden. Het gemiddelde toekenningsbedrag was €32.694 (€34.255 in 2022) Ten opzichte van 2022 (569 aanvragen) zijn er meer aanvragen ontvangen. In 2023 is 61% van de behandelde aanvragen toegekend. Dit percentage lag in 2022 hoger, 66%.
Toekenningen per pijler
Met het bieden van financiële ondersteuning aan in totaal 367 projecten levert Fonds 21 een positieve bijdrage aan de Nederlandse samenleving. 70% van het jaarbudget is toegekend aan projecten voor Kunst & Cultuur (€8.360.145). Van oudsher weten instellingen en organisaties Fonds 21 goed te vinden, met name instellingen en organisaties binnen de podiumkunsten. In die discipline werd 46% (€5.504.145) van het totale budget besteed. In de overige disciplines (beeldende kunsten & vormgeving en film, mediakunst & digitale cultuur) werd ondersteuning verleend voor respectievelijk 9% (€1.051.500) en 12% (€1.413.500) van het totale budget. Het percentage dat besteed werd aan projecten in de literaire kunsten bedroeg in 2023 3% (€391.000) van het totale beschikbare budget. Projecten binnen Jongeren & Maatschappij ontvingen 22% (€2.625.007) van het beschikbare donatiebudget. 8% is toegekend aan projecten die vallen binnen Kunst & Educatie (€1.013.500). Binnen Kunst & Educatie heeft Fonds 21 in 2023 2% (€207.500) van het totaal beschikbare donatiebudget besteed aan projecten binnen het meerjarige programma ‘Kunsteducatie voor mbo’ers’. Ondanks de speciale aandacht die Fonds 21 besteedt aan het mbo als bijzondere doelgroep; op de website, in gesprekken en in kennissessies, bleven de aanvragen in 2023 helaas achter.
Fonds 21 hecht belang aan de evaluatie van ondersteunde projecten. De wens is om de opgedane kennis uit deze evaluaties breder te delen. Fonds 21 hecht ook belang aan publieksonderzoek en aan het hebben van een visie op publiek en wil dit graag bij aanvragers stimuleren. De kosten voor publieksonderzoek kunnen door organisaties worden opgenomen op de begroting van een projectaanvraag.
In het beleid van het fonds is opgenomen dat uitvoerenden en kunstenaars betaald dienen te worden volgens de richtlijn kunstenaarshonoraria, de geldende cao of de cao-normen. Bij de beoordeling van projectaanvragen wordt getoetst of honoraria conform de geldende normen zijn. In aanvulling hierop onderschrijft Fonds 21 de Fair Practice Code en de Governance Code Cultuur. Bij de beoordeling van projectaanvragen wordt de onafhankelijkheid van het bestuur van de aanvrager meegewogen. Fonds 21 onderschrijft ook de waarden van de Code Diversiteit & Inclusie en ziet bij de beoordeling van de aanvrager toe op naleving van de code.
Fonds 21 maakt de beleidsdoelstellingen en criteria kenbaar via de website, nieuwsbrieven en sociale media. Op de nieuwe website is er veel aandacht voor kennisdeling, met behulp van o.a. de Dossiers-pagina.
Kennisdeling
Met kennisdeling leveren we een actieve bijdrage aan het versnellen van ontwikkelingen in de sectoren waarbinnen we actief zijn. We organiseren bijeenkomsten rondom actuele thema’s om kennis, ervaringen en succesfactoren te delen, brengen aanvragers, experts en kennisinstellingen met elkaar in contact en delen opbrengsten en inzichten. Ook versterken we met kennisdeling de kennis en/of het bewustzijn van medewerkers en de eigen organisatie. Daarnaast draagt kennisdeling bij aan het vergroten van de naamsbekendheid en zichtbaarheid van het fonds. In 2023 heeft Fonds 21 meerdere kennissessies georganiseerd.
- Samen met de Museumvereniging organiseerde Fonds 21 twee vertoningen met nagesprek van de veelbesproken documentaire White Balls on Walls van regisseur Sarah Vos. In de documentaire – ondersteund door Fonds 21 - volgt Vos het personeel en directie van het Stedelijk Museum in Amsterdam in hun streven naar meer diversiteit in personeel, programmering en publiek. Hoe graag het museum ook diverser en inclusiever wil zijn, het botst tegen allerlei obstakels aan. White Balls on Walls is een tijdsdocument dat de worsteling die veel culturele instellingen momenteel doormaken prachtig weergeeft. Uitgenodigd voor de screenings waren dan ook professionals uit de museumwereld. De eerste vertoning vond plaats op donderdag 19 januari 2023 in het Ketelhuis in Amsterdam, de tweede op dinsdag 14 februari 2023 in Pand P in Eindhoven.
- Op 27 maart 2023 organiseerde Fonds 21 samen met het Samenwerkingsverband Kansengelijkheid in Burgerschapsonderwijs (SKB) een kennissessie om met acht maatschappelijk betrokken fondsen verder te praten over mogelijke vormen van samenwerking. De bijeenkomst was een eerste aanzet om tot een meer samenhangend beleid te komen gericht op onderwijs op sociaal-emotionele vaardigheden met als doel het vergroten van de kansengelijkheid voor kinderen en jongeren. In de pilot Systeemverandering zet Fonds 21 zich samen met vier maatschappelijke organisaties in voor het vergroten van kansengelijkheid onder jongeren door middel van het aanjagen van systeemverandering. Fonds 21 werkt onder meer samen met het SKB, een samenwerkingsorgaan van vijf maatschappelijk betrokken stichtingen (Petje Af, Jong Ondernemen, Move, JINC en het Nederlands Debat Instituut) gericht op het vergroten van kansengelijkheid en het geven van aanvullend burgerschapsonderwijs.
- Samen met het Netwerk Filmeducatie, Filmhub Zuid en Movies that Matter Festival organiseerde Fonds 21 op woensdag 29 maart 2023 een kennisdelingssessie over kunsteducatie voor mbo-studenten. Aanwezig waren zo’n veertig professionals die werkzaam zijn bij filmfestivals en -vertoners. Centraal in deze sessie stond de mogelijkheden waarop zij zich kunnen verbinden met het middelbaar beroepsonderwijs (mbo).
- Op 27 juni 2023 organiseerde Fonds 21 in de Bibliotheek Neude in Utrecht de kennisdag "Jongeren aan het Woord", een evenement dat zich richtte op jongerenparticipatie in de breedste zin van het woord. Het doel van deze dag was om jongeren en professionals samen te brengen. Ze konden inspiratie opdoen, ervaringen delen, kennis uitwisselen en gezamenlijk de kansen en mogelijkheden verkennen die ontstaan wanneer jongeren een stem hebben en actief deelnemen aan besluitvorming. We waren verheugd om zo’n 150 gasten te mogen verwelkomen, waaronder veel aanwezigen van culturele instellingen en maatschappelijke organisaties die zich richten op jongeren. Deze waardevolle bijeenkomst heeft er mede toe geleid dat Fonds 21 in 2024 ook zelf een jongerenraad gaat oprichten.
De inzichten en opbrengsten van de georganiseerde sessies zijn vervolgens ontsloten op onze website en gedeeld via nieuwsbrief en sociale media.
In 2023 hebben we significante veranderingen doorgevoerd in onze organisatiestructuur. Per november 2023 zijn we overgegaan van een bestuursmodel naar een Raad van Toezicht. Per november 2023 is er ook sprake van een "personele unie", waarbij de personen in de Raad van Toezicht van Fonds 21 dezelfde zijn als de bestuurders van Stichting Beheer:
- E.H. Swaab, voorzitter Raad van Toezicht Fonds 21, bestuurslid Stichting Beheer SNS REAAL
- M. Bussemaker, vice-voorzitter Raad van Toezicht Fonds 21, bestuurslid Stichting Beheer SNS REAAL
- E.P. Goudswaard, lid Raad van Toezicht Fonds 21, voorzitter bestuur Stichting Beheer SNS REAAL
- A.H.A. Hoevenaars, lid Raad van Toezicht Fonds 21, vicevoorzitter bestuur Stichting Beheer SNS REAAL
Voor meer informatie, zie hoofdstuk ‘Raad van Toezicht’.
Per november 2023 is Henk Christophersen door de Raad van Toezicht benoemd als directeur-bestuurder.
Fonds 21 ontvangt haar financiering van Stichting Beheer. Het vermogensbeheer van Stichting Beheer wordt op een duurzame wijze ingevuld. Stichting Beheer is vanuit zijn historie voorloper in het maatschappelijk verantwoord beleggen. Stichting Beheer heeft het vermogensbeheer uitbesteed aan een duurzame vermogensbeheerder. Bij het vermogensbeheer wordt gebruik gemaakt van ESG integratie, uitsluitingen, engagements, stemmen en impact beleggen.
- Door middel van ESG integratie worden E(nviromental), S(ocial) en G(overnance)-factoren geïntegreerd in het beleggingsbeleid en bij alle (besluitvormings)stappen in het doorlopen van de beleggingscyclus.
- In het uitsluitingenbeleid worden bepaalde sectoren, bedrijven en landen uitgesloten op basis van specifieke ESG-criteria, ethisch beleid en internationale verdragen.
-
Met actief aandeelhouderschap wordt stemrecht uitgeoefend en wordt actief de dialoog gevoerd met een onderneming (engagement), belangrijk om de duurzaamheid en de lange termijn waarde van een belegging te beschermen.
-
Impact beleggingen zijn beleggingen met het primaire doel om bepaalde positieve milieu- of sociale effecten te realiseren, en tegelijkertijd ook financieel rendement te behalen. Hierbij zijn intentie, meetbaarheid en rendement belangrijke componenten.
Met de overstap naar een Raad van Toezichtmodel, is in 2023 de autorisatie van de commissies gewijzigd. Tot en met oktober 2023 werden er in de commissievergaderingen besluiten genomen over aanvragen tussen €50.000 tot €250.000, waarbij de directeur voorzitter was met stemrecht. In de nieuwe situatie, per november 2023, is de directeur-bestuurder technisch voorzitter, toehoorder zonder stemrecht: de commissie brengt een advies uit aan de directeur- bestuurder, die gemachtigd is om over toekenningen tot €250.000 te beslissen.
De commissie Kunst & Cultuur bestond in 2023 uit:
- Henk Christophersen
- Hicham Khalidi (tot 1 januari 2024)
- Dorien van de Pas
- Dianne Zuidema
In 2023 vergaderde de commissie Kunst & Cultuur vijf keer: op 28 februari, 25 mei, 5 juli, 19 september en 16 november. In totaal heeft de commissie Kunst & Cultuur in 2023 24 projectaanvragen besproken, die alle 24 werden toegekend.
De commissie Jongeren & Maatschappij bestond in 2023 uit:
- Henk Christophersen
- Martin van Engel
- Frank Maas
- Yvonne van Sark
In 2023 vergaderde de commissie Jongeren & Maatschappij vier keer: op 8 maart, 7 juni, 78 september en 22 november. In totaal heeft de commissie Jongeren & Maatschappij in 2023 13 projectaanvragen besproken, waarvan er 10 werden toegekend.
Aanvragen boven €50.000 die binnen de pijler Kunst & Educatie worden ingediend, worden behandeld in de commissievergadering Jongeren & Maatschappij. Deze keuze is gemaakt vanwege de expertise van deze commissieleden.
Fonds 21 is een kleine en slagvaardige organisatie. In 2023 heeft het team hard gewerkt om de aanvragen binnen de gestelde termijn te behandelen en aanvragers van goede informatie te voorzien. De gemiddelde personeelsbezetting bedroeg in 2023 11,78 fte.
Per 31 december 2023 heeft Shiko Boxman de organisatie verlaten. Hij werkte als coördinator kennisdeling. De werkzaamheden van de coördinator kennisdeling (het komen tot onderwerpen, het plannen en organiseren van events en de communicatie over de kennisdeling) zijn geïntegreerd in de bestaande activiteiten van adviseurs, medewerker communicatie en bestuurssecretaris. De laatste twee zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het jaarplan en de coördinatie van de kennisdeling.
Petra Bakker is per 1 november 2023 begonnen als Manager Financiën en Bedrijfsvoering bij Fonds 21. In deze functie is ze verantwoordelijk voor het aansturen van de administratie, financiën en interne controle. Daarnaast neemt Petra facilitaire verantwoordelijkheden op zich en bewaakt ze de processen op het gebied van ICT en HR.
Het team Jongeren & Maatschappij is in 2023 uitgebreid met projectadviseur Leyla Çinibulak. Als erkend leerbedrijf levert Fonds 21 een bijdrage aan het opleiden van mbo-studenten. Van 30 januari tot en met 30 juni 2023 liep Luna van der Laan, vierdejaars student Grafische Vormgeving op het Grafisch Lyceum Utrecht, stage op de afdeling Communicatie.
Overzicht medewerkers per 31 december 2023:
DIRECTEUR-BESTUURDER
Henk Christophersen
BESTUURSSECRETARIS
Laura Teeuwisse
PROJECTADVIES
Joke Ballintijn
Ilana van den Berg
Leyla Çinibulak
Mathilde Heijns
Gouke Hilte
Rianne Koelmans
Mark Nieborg
Hugo van de Poel
PROJECTCOÖRDINATIE
Willemieke Bongers
COMMUNICATIE
Niels Lindenhovius
FINANCIËN en CONTROL
Petra Bakker
Juriaan van Duuren
Martin Bauman
Algemeen
Fonds 21 hanteert en onderhoudt een stelsel van systemen, procedures, limieten, rapportages en controles om de risico’s te beheersen. De structuur en organisatie van de processen zijn ingericht conform de geldende wet- en regelgeving en de eigen doelstellingen. De risico’s van het fonds worden vastgesteld door de directeur-bestuurder. Monitoring van het risicomanagement is ondergebracht bij de directeur-bestuurder en de controller. Zij analyseren de risico’s, bereiden beleids- en richtlijnen voor en coördineren het risicomanagement. In de volgende paragrafen zijn de verschillende onderkende risico’s nader toegelicht.
Operationeel risico
Fonds 21 loopt in zijn bedrijfsvoering operationele risico’s. Het operationele risico heeft betrekking op de kans dat het fonds schade of verlies lijdt als gevolg van inadequate of falende processen, systemen, menselijk gedrag of externe gebeurtenissen. Het fonds tracht deze risico’s zoveel mogelijk te beperken door te zorgen voor duidelijke beleidslijnen, rapportages en procedures voor alle organisatieprocessen. Veel beheersmaatregelen zijn ingebed in IT-systemen en vastgelegd in procedures en werkinstructies. Opleiding, ervaringsniveau en betrokkenheid van de medewerkers werken hierbij ondersteunend.
De omvang van de organisatie brengt een beperkte mate van afhankelijkheid van bepaalde personen met zich mee. Een speciaal onderdeel van het operationeel risicomanagement is IT- beveiliging en -continuïteit. De werkzaamheden om risico’s te beheersen worden uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van de directeur-bestuurder. Bij strategische beslissingen worden de consequenties met betrekking tot de operationele risico’s consequent in beeld gebracht en gemonitord.
Projectrisico
Door aanvragers ingediende projectvoorstellen worden afgewogen, beoordeeld en geëvalueerd. Onderdeel van de besluitvorming is de beoordeling van de mogelijkheid dat het fonds niet correct wordt voorgelicht en de beslissing over het al dan niet toekennen van een bijdrage neemt op basis van onjuiste informatie. Een ander element van het projectrisico is het mogelijke afbreukrisico van projecten. Het proces van oordeels- en besluitvorming is vastgelegd in het beleid van het fonds en vertaald naar werkprocedures en een bevoegdhedenmatrix. Beslissingen omtrent het toekennen van projecten worden genomen op basis van mandaten, waarbij de verschillende niveaus geacht worden de pro’s en contra’s van aanvragen te onderkennen. De projecten worden zowel van tevoren als achteraf geanalyseerd en de bevindingen van deze analyse worden vastgelegd in de projectadministratie. Bij eventuele vervolgaanvragen wordt de eerdere gang van zaken meegewogen in de oordeelsvorming. Projectrisico’s worden tevens beperkt door het werken met voorwaardelijkheid van toezeggingen. In geval van meerjarige toekenningen wordt door middel van het regelmatig toetsen van de werkelijkheid aan de voorwaarden het projectrisico beperkt. Ten slotte wordt voor projecttoekenningen vanaf €50.001 een goedkeurende controleverklaring van de onafhankelijke accountant verlangd.
Risico’s en financiële omvang van samenwerkingsverbanden
Fonds 21 is voor zijn financiering geheel afhankelijk van Stichting Beheer. Indien door Beheer wordt besloten de financiering van Fonds 21 te beëindigen, wordt de mogelijkheid geboden gedurende twee jaar na aankondiging van de beëindiging de lopende verplichtingen af te wikkelen. Gelet op de jarenlange nauwe relatie tussen Fonds 21 en Beheer en de sterke vermogenspositie van deze stichting wordt de kans op een beëindiging van de financiering door Beheer als zeer laag ingeschat. Bovendien is er met ingang van november 2023 sprake van een gehele bestuurlijke integratie (personele unie). Bestuursleden van Beheer zijn met ingang van die datum allen lid van de raad van toezicht van Fonds 21. Hierdoor wordt het risico van het beëindigen van de financiering door Beheer verder gemitigeerd. Voor meer inzicht in de financiële positie van Beheer verwijzen wij naar de website van Beheer, alwaar onder meer de jaarrekening van Beheer is opgenomen.
Financiële risico’s
Het financieel resultaat van Fonds 21 is opgebouwd uit drie elementen:
- Jaarlijkse bijdrage van en eventuele resultaatsuppletie door Beheer
- Doelbestedingen (projecttoekenningen minus vrijval van eerder toegekende bedragen)
- Bureaukosten
Resultaatsuppletie
Resultaatsuppletie door Beheer vindt plaats conform de statuten. In de samenwerkingsovereenkomst tussen Beheer en Fonds 21 zijn afspraken opgenomen over het donatiebeleid en de maximale liquiditeitspositie van Fonds 21.
Toekenningen en vrijval van eerder toegekende bedragen
Fonds 21 is voor zijn budgettoekenningen afhankelijk van de financiële ruimte die Beheer biedt. Dit budget wordt telkens voor één jaar toegezegd. Het fonds zet zijn gelden uit na beoordeling en toekenning van aanvragen. Hierbij gaat het fonds voor inhoudelijke kwaliteit en voor een brede financiering van projecten.
Toekenningen vinden plaats conform de bestaande toekenningsprocedure. Toegekende bedragen, die in het jaar van toekenning vrijvallen, kunnen alleen worden herbesteed in het jaar van toekenning. Projecten die achterstallig zijn met betrekking tot de afrekening worden gerappelleerd.
Bureaukosten
De raad van Toezicht en de directeur-bestuurder vinden dat een sobere organisatie past in het huidige tijdsgewricht. Meer dan 90% van de bureaukosten betreft vaste kosten. Het gaat hierbij met name om de personeelskosten van medewerkers met een vast dienstverband en op zzp- basis, huur-en leaseverplichtingen, alsmede kosten voor communicatie. Ook ten aanzien van andere kosten bestaan er vaste verplichtingen zoals de contracten voor de schoonmaak en de licenties voor het gebruik van de ICT-systemen. Circa 10% van de kosten is aan te merken als variabel. Deze kosten worden gemaakt om de bureauorganisatie te kunnen uitvoeren maar zijn niet gebaseerd op vaste contracten.
Beloningsbeleid personeel
Het beloningsbeleid van de medewerkers van Fonds 21 is vastgelegd in en gebaseerd op de Arbeidsvoorwaardenregeling. De beloning van de directeur-bestuurder wordt jaarlijks vastgesteld door de Raad van Toezicht en valt buiten de Arbeidsvoorwaardenregeling. De directeur bestuurder ontving in de periode 2023 een beloning van €171.175 exclusief sociale lasten en pensioenlasten.
Kosten Raad van Toezicht en commissies
De leden van de Raad van Toezicht ontvangen geen vergoeding voor hun werkzaamheden. Gemaakte onkosten kunnen wel worden gedeclareerd. Commissieleden ontvangen een vergoeding op basis van de geschatte tijdsbesteding per bijgewoonde commissievergadering.
Reputatierisico
Binnen de organisatie wordt door middel van bewustwording en betrokkenheid van medewerkers getracht het reputatierisico te minimaliseren. Dit omvat onder andere het opleiden van medewerkers, het zo transparant mogelijk afleggen van verantwoording over activiteiten en het zorgvuldig selecteren van samenwerkingsverbanden. Speciaal onderdeel van het reputatierisico is het risico dat nevenfuncties van leden van de Raad van Toezicht, directeur-bestuurder en medewerkers meebrengen. Door middel van het monitoren van de hoofd- en nevenfuncties wordt het reputatierisico zoveel mogelijk beperkt. In geval van een mogelijke situatie van belangenverstrengeling en dergelijke wordt er direct gehandeld om mogelijke reputatieschade van het fonds en het individu te voorkomen (zie ook paragraaf Compliance en integriteit).
Compliance en integriteit
Fonds 21 kent interne beleidsregels en procedures die waarborgen dat de bedrijfsvoering plaatsvindt overeenkomstig relevante wet- en regelgeving inzake personen en zakelijke partners. Daarnaast wordt toezicht gehouden op de mate waarin het fonds zijn eigen regels en procedures naleeft. De interne aspecten van integriteit betreffen het voorkomen en zo nodig transparant beheren van tegenstrijdige belangen en het afschermen van vertrouwelijke informatie. De externe aspecten van integriteit hebben vooral betrekking op het toekennen van donaties. Medewerkers van Fonds 21 worden periodiek bijgeschoold over de wetgeving op het gebied van gegevensbescherming (AVG), alsmede op het gebied van de financiële aspecten van het donatiebudget (toekennen, bewaken en afrekenen van projecttoezeggingen). In 2023 hebben evenals in 2022 geen incidenten plaatsgevonden op het gebied van compliance en integriteit. Fonds 21 is niet betrokken geweest bij gerechtelijke procedures of sancties die samenhangen met het niet nakomen van wet- en regelgeving.
Door Stichting Beheer is voor 2024 een donatiebudget toegezegd van €11,5 miljoen, alsmede een budget voor bureaukosten van €2,0 miljoen. €6,5 miljoen van het budget wordt besteed aan projecten in de podiumkunsten, beeldende kunsten, vormgeving, architectuur, film, mediakunst, digitale cultuur en literaire kunsten. Voor projecten die zich richten op het verbeteren van de maatschappelijke kansen van jongeren wordt €3,0 miljoen uitgetrokken. Aan projecten binnen Kunst & Educatie wordt €2,0 miljoen van het donatiebudget besteed. Streven is talrijke, diverse en nieuwe, maar ook bij de projecten passende publieksgroepen te bereiken door ondersteuning van een keur aan kwalitatief goede projecten. De aandacht blijft uitgaan naar evaluatie van ondersteunde projecten. De impact van gehonoreerde projecten blijft onverminderd van belang.
Resumerend leidt dit tot de volgende exploitatiebegroting voor 2024, waarbij de vrij te vallen projectverplichtingen uit voorgaande jaren voor 2024 op €400.000 worden ingeschat.
Binnen Kunst & Cultuur richten we ons komend jaar daarbij nog nadrukkelijker op het bereiken van doelgroepen tussen de 12 en 40 jaar. Daarnaast zullen we ons binnen Jongeren & Maatschappij blijven inzetten voor kansengelijkheid van jongeren en hopen we met Kunst & Educatie weer mooie initiatieven te kunnen ondersteunen die bijdragen aan het leren en reflecteren over kunst en/of bijdragen aan persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijke bewustwording. In 2024 is er verder speciale aandacht voor de toekenningen binnen de Queer Up! stimuleringsregeling.
We gaan ook in 2024 verder met de thema’s Diversiteit en Inclusie binnen onze organisatie. We werken aan het toegankelijk en inclusief maken van onze communicatie en ons aanvraagproces, passen waar nodig ons beleid en criteria aan en dagen ons team uit zich te blijven scholen. Ook bij het organiseren van kennissessies proberen we ons te verhouden tot diversiteit en inclusie. Wij stimuleren onze aanvragers actief om zich tot diversiteit en inclusie te verhouden en bevragen hen hier nadrukkelijk op in ons aanvraagproces.
In 2024 wordt kennisdeling binnen Fonds 21 nog verder geprofessionaliseerd en zal het fonds het voortouw nemen om aanvragers te ondersteunen met kennis en vaardigheden. Daarnaast organiseren we interne kennissessies, om de kennis binnen de eigen organisatie te vergroten. Tenslotte gaat Fonds 21 in 2024 een eigen jongerenraad inrichten. Eind 2023 heeft Fonds 21 een start gemaakt om samen met jongeren te onderzoeken op welke manier we jongerenparticipatie / een jongerenraad kunnen organiseren bij Fonds 21.
Gebeurtenissen na balansdatum
Er hebben na balansdatum geen gebeurtenissen plaatsgevonden die hier vermeld zouden moeten worden.
Dankwoord
2023 was een veelbewogen jaar. Een jaar waarin we ontzettend veel hebben gedaan zoals u in dit jaarverslag kunt lezen. Het is echt een teamprestatie dat we zoveel hebben kunnen bereiken. Ik wil mede namens de Raad van Toezicht, de medewerkers, de commissieleden, de samenwerkingspartners en onze aanvragers hartelijk bedanken voor jullie onvermoeibare inzet en toewijding. Samen hebben we de uitdagingen omarmd en nieuwe kansen gecreëerd, waardoor we met trots kunnen terugkijken op alles wat we samen hebben verwezenlijkt.
Henk Christophersen
Directeur-bestuurder Fonds 21
Utrecht, 20 maart 2024
Per 1 november 2023 zijn de statuten van zowel Stichting Beheer SNS Reaal als Stichting Fonds 21 gewijzigd en wel zodanig dat beide stichtingen op bestuursniveau een personele unie zijn gaan vormen. Zo worden de leden van de Raad van Toezicht van Stichting Fonds 21 nu benoemd door het bestuur van Stichting Beheer en zijn de personen van het bestuur van Stichting Beheer en de Raad van Toezicht van Fonds 21 dezelfde (zij het in andere functies).
In dit kader is het bestuur van Fonds 21, dat feitelijk reeds op duidelijke afstand van de dagelijkse leiding stond overgegaan naar een Raad van Toezicht en is Henk Christophersen van directeur nu benoemd tot directeur-bestuurder.
De Raad van Toezicht van Fonds 21 bestaat uit:
In maart 2024 worden de benoemingstermijnen vastgesteld in de vergadering van de Raad van Toezicht. Fonds 21 is lid van de Vereniging Fondsen in Nederland (FIN) en van de Nederlandse Vereniging Toezicht Cultuur (NVTC).
Vergaderingen en besluiten
Raad van Toezicht heeft in 2023 inzicht gekregen in de binnengekomen aanvragen, de toekenning van donaties en de organisatiekosten. Elk kwartaal is een management- en projectrapportage voorgelegd. De Raad van Toezicht beslist over aanvragen vanaf €250.000.
In 2023 werd naast het reguliere toezicht op financiën, bedrijfsvoering en beleid in de vergaderingen aandacht besteed aan:
Als bestuur (t/m oktober 2023). Vergaderingen op 22 maart, 21 juni en 11 oktober 2023.
- Jaarrekening 2022 en bijbehorende accountantscontrole
- Jaarverslag 2022 en toegekende projecten Kunst & Cultuur, Kunst & Educatie, Jongeren & Maatschappij
De jaarrekening over 2022 is door accountant Dubois & Co van een goedkeurende controleverklaring voorzien. Het bestuur heeft kennisgenomen van deze verklaring en de jaarrekening en het bestuursverslag vastgesteld.
- Update Algemene verordening gegevensbescherming (AVG)
- Nalatenschappen
- Zelfevaluatie bestuur
- Beleidsnotitie focus op jongeren
- Beleidsnotitie doorontwikkeling beleid Jongeren & Maatschappij en theory of change
- Analyse aanvragen 2022 en vooruitblik 2023
- Jaarplan Kennisdeling 2023
- Concept jaarverslag 2023
- Presentatie Cultuurloket DigitALL
- Statutenwijziging: conceptstatuten, directiereglement, commissiereglement, raad van toezichtreglement
- Projectaanvraag IDFA 2023-2024
- Update Algemene Arbeidsvoorwaarden
- Prognose 2023
- Stimuleringsregeling Queer Up!
- Tussentijdse evaluatie IFFR
- Invulling vacatures Manager Bedrijfsvoering & Financiën en Medewerker Financiële administratie
Als Raad van Toezicht (vanaf november 2023). Vergadering op 8 december 2023.
- Kennismaking Petra Bakker, nieuwe manager financiën en bedrijfsvoering
- Begroting en voorstel budgetverdeling K&C, K&E en J&M 2024
- Relevante (neven)functies
- Aanvraag Holland Festival 2024
- Festivalnotitie
- Voortgangsrapportage van de Fonds 21 EXTRA projecten
- Heidag bureau Fonds 21
- Functioneren organisatie
In januari 2024 hebben voorzitter en vicevoorzitter een functioneringsgesprek gevoerd met de directeur-bestuurder. Het functieprofiel van de directeur-bestuurder was hierbij uitgangspunt. De Raad van Toezicht oordeelde positief over het functioneren.
Bekijk hieronder alle relevante nevenfuncties tot en met 31 december 2023
E.H. Swaab (Els, 1946), voorzitter
Jurist/Arbiter
Voorzitter Raad van Toezicht Nationaal Muziekinstrumenten Fonds
Voorzitter Bestuur Stichting Videma
Voorzitter Pensioenraad Zorg en Welzijn
Voorzitter Bestuur STAK Maarsen Groep
Lid Bestuur Stichting Beheer SNS REAAL
Lid Bestuur Stichting Boogaardt/Van der Schoot (tot 1 december 2023 interim voorzitter)
Lid Bestuur STAK Goudse Verzekeringen BV
Lid Bestuur Stichting Fondsen NKI
Vicevoorzitter Restitutie Commissie (tot 23 januari 2023)
M. Bussemaker, (Jet, 1961), vicevoorzitter
Hoogleraar Wetenschap, beleid en maatschappelijke impact, in het bijzonder in de zorg, Universiteit Leiden (hoofdfunctie)
Voorzitter Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (hoofdfunctie)
Lid adviesraad NWO
Adviserend lid Raad voor Medische Wetenschappen KNAW
Voorzitter Programmacommissie Onderzoeksprogramma Dementie van ZonMw Advisory Board Max Planck Institute for Psycholinguistics
Lid Bestuur Stichting Beheer SNS REAAL
Lid Raad van Toezicht Amsterdam UMC
Lid Commissie van Advies Nationale Herdenking 15 augustus 1945
Lid Raad van Commissarissen Concertgebouw Amsterdam
Lid Raad van Toezicht Nederlands Dans Theater
Lid Maatschappelijk Impact Team Commissaris VSL, National Metrology Institute
Voorzitter Academie van de Gouden Ganzenveer
A.H.A. Hoevenaars (Nol, 1949)
Vicevoorzitter Bestuur Stichting Beheer SNS REAAL
Lid Bestuur Stichting Vermogensbeheer Hoogeland Zorg
E.P. Goudswaard (Ewoud, 1958)
Voorzitter Bestuur Stichting Beheer SNS Reaal
Lid Bestuur Pensioenfonds SNS Reaal
Lid Raad van Commissarissen Triple Jump BV
Voorzitter Raad van Toezicht Hersenstichting
Voorzitter STAK Bouwmeester (Goudse Verzekeringen)
Lid Bestuur Stichting Fair Capital Impact Fund
Voorzitter Raad van Toezicht Stichting Welcome
Voorzitter Raad van Toezicht The Ocean Movement
Lid Bestuur Stichting Nationaal Groenfonds